53ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

2-11 Νοεμβρίου 2012

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΠΑΣ – ΛΙΟΡ ΣΑΜΡΙΖ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012, στο πλαίσιο του 53^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο έλληνας σκηνοθέτης Κώστας Ζάπας και ο ισραηλινός δημιουργός Λιόρ Σαμρίζ, παρουσία του διευθυντή του Φεστιβάλ κ. Δημήτρη Εϊπίδη. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο των δυο κινηματογραφιστών, το οποίο εντάσσεται στη νέα ενότητα του Φεστιβάλ με τίτλο «Νυχτερινές Εικόνες».

Ο κ. Εϊπίδης προλόγισε τη συνέντευξη Τύπου λέγοντας: «Χαίρομαι ιδιαίτερα που έχουμε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ δύο σκηνοθέτες οι οποίοι δεν είχαν συμμετάσχει μέχρι σήμερα στα προγράμματά μας. Είναι εδώ με την ευκαιρία ενός ανοίγματος που προσπαθούμε να κάνουμε προς τον νέο, εναλλακτικό κινηματογράφο που επαναστατεί χωρίς ψεγάδια και κρυφές στιγμές. Προσωπικά, πιστεύω πολύ στην ύπαρξη της εναλλακτικής άποψης των πραγμάτων και έχω γαλουχηθεί με τον ανεξάρτητο κινηματογράφο και το αμερικάνικο σινεμά. Αυτές ήταν οι πρώτες μου κινηματογραφικές εμπειρίες, οι πρώτες μου δυνατές συγκινήσεις, ταινίες όπου κατέρρεαν οι φραγμοί, τα όρια, οι δυσκολίες και μια νέα άποψη του κόσμου εμφανιζόταν μέσα από νέα, επαναστατημένα ταλέντα».

Παρουσιάζοντας στους παρευρισκόμενους τους δυο κινηματογραφιστές, ο κ. Εϊπίδης σημείωσε: «Έχουμε αυτά τα ταλέντα και στον τόπο μας, έχουμε τον κ. Κώστα Ζάπα. Νέος φίλος του φεστιβάλ, στις ταινίες του οποίου πιστεύω πάρα πολύ και περιμένω κάθε φορά με μεγάλο ενδιαφέρον την επόμενη δουλειά του. Έχουμε επίσης από το Ισραήλ, το Βερολίνο θα έλεγα καλύτερα, όπου ζει, τον Λίορ Σαμρίζ. Είναι ένας σκηνοθέτης που εκτιμώ πάρα πολύ και έχω δείξει τη δουλειά του στο φεστιβάλ του Ρέϊκιαβικ. Πιστεύω πάρα πολύ σε όσα έχει κάνει και σε αυτά που πρόκειται να κάνει». Τέλος, ο ίδιος επισήμανε: «Είναι μια νέα αρχή που κάνουμε με αυτό το νέο τμήμα στο φεστιβάλ, η οποία θα επεκταθεί και θα εμπλουτιστεί τα επόμενα χρόνια. Ελπίζω ότι οι καλλιτέχνες που είναι σήμερα μαζί μας θα επιστρέφουν κάθε φορά με τη νέα τους δουλειά. Ελπίζω να τους κάνω να αγαπήσουν το Φεστιβάλ και τη Θεσσαλονίκη και να μείνουν φίλοι μας».

Παίρνοντας πρώτος το λόγο, ο Κώστας Ζάπας δήλωσε: «Θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά τον κ. Εϊπίδη. Νομίζω ότι έκανε ένα πολύ τολμηρό βήμα όσον αφορά στην περίπτωσή μου. Το σινεμά μου ενισχύθηκε πάρα πολύ από το εξωτερικό, αντίθετα δεν ενισχύθηκε καθόλου στην Ελλάδα και θεωρώ ότι αυτό είναι ένα πρώτο, αλλά σίγουρα πολύ τολμηρό βήμα». Με τη σειρά του, ο Λιόρ Σαμρίζ υπογράμμισε: «Χαίρομαι ιδιαίτερα που μου έγινε αυτή η πρόσκληση από το Φεστιβάλ και βρίσκομαι εδώ μαζί σας».

Μιλώντας για τον όρο «άντεργκράουντ’’ και ‘’πρωτοποριακό’’ είναι παρεξηγημένοι. Αυτό που είναι πραγματικά πρωτοποριακό στην εποχή κατά την οποία συμβαίνει, αύριο μεθαύριο γίνεται κάτι κλασικό. Έχουμε δει πολύ μεγάλους σκηνοθέτες οι οποίοι στην αρχή της καριέρας τους έκαναν ταινίες που δεν μπόρεσαν να βρεθούν κοντά σε ένα ευρύτερο κοινό ή δυσκολεύτηκαν πάρα πολύ, αργότερα όμως όταν μπόρεσαν να κατανοηθούν και από ένα ευρύτερο κοινό, καταλάβαμε ότι αυτός είναι ο πιο κλασικός κινηματογράφος, ένας κινηματογράφος αναφοράς». Μιλώντας για το ίδιο θέμα, ο Λιόρ Σαμρίζ σημείωσε: «Υπάρχουν δύο διαστάσεις του όρου άντεργκράουντ: η μία είναι σε σχέση με την παράδοση του σινεμά, όπως ο Άντι Γουόρχολ και ο Τζόνας Μέκας -παράδοση στην οποία κάνω αναφορά και εγώ στις ταινίες μου-, ενώ η άλλη είναι με την απλή έννοια του όρου, ως μη συμμόρφωση στα συνηθισμένα μέσα παραγωγής ταινιών. Προσπαθώ να κάνω τη δουλειά που θέλω. Έχω τα θέματά μου, έχω πράγματα κατά νου για τα οποία θέλω να μιλήσω κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τα κάνω με τον τρόπο μου, τον οποίο οι άλλοι βλέπουν ως άντεργκράουντ και δεν έχω πρόβλημα με αυτό. Δεν ψάχνω όμως αυτούς τους ορισμούς, είναι έξωθεν κρίσεις. Σκέφτομαι και θέλω να διαλέγω τα θέματά μου χωρίς συμβιβασμούς και εκπτώσεις. Η πορεία που ακολουθεί ο δημιουργός φαίνεται στην οθόνη».

Σε σχέση με την παραδοσιακή κινηματογραφική εκπαίδευση, ο κ. Ζάπας υπογράμμισε: «Δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει κινηματογραφική εκπαίδευση. Πιστεύω ότι η δουλειά ενός δημιουργού, ενός καλλιτέχνη, είναι να παίρνει το αόρατο και να το κάνει ορατό, δηλαδή να μετατρέπει την καθημερινότητα σε κάτι επικό. Πώς διδάσκεται αυτό; Αυτή τη δουλειά δεν την επιλέγουμε, μας επιλέγει. Εγώ έγινα κινηματογραφιστής από ανάγκη». Από την πλευρά του, ο κ. Σαμρίζ εξήγησε: «Δεν έχω κινηματογραφική παιδεία, αλλά έχω καλλιτεχνική παιδεία και σήμερα βλέπω την δουλειά μου σαν κάτι που βρίσκεται στη μέση των δυο αυτών πεδίων. Έχω εννοιολογικές πτυχές τις οποίες θέλω να εκφράσω στην οθόνη και ορισμένες παραδοσιακές φιλμικές γλώσσες που θέλω να επεξεργαστώ. Ωστόσο, νομίζω ότι ο συνδυασμός αυτός είναι πολύ καλός για μένα, γιατί δε θέλω να μιμηθώ την τέχνη του 20^ου αιώνα». Ως προς την ισορροπία μεταξύ αφήγησης και πειραματισμού, ο Λιόρ Σαμρίζ τόνισε: «Αυτό που πρόσφατα έμαθα είναι ότι δε θέλω να επιδιώκω την ισορροπία. Θέλω αυτά τα στοιχεία να είναι συνυφασμένα. Δεν προσπαθώ να εμπλουτίσω την ιστορία μου με κάτι που είναι πειραματικό, αναζητώ κάτι που είναι ανάμεσα στα δύο και ίσως τα συνδυάζει. Σαν τη σχέση μεταξύ φύσης και Θεού».

Μιλώντας για την ταινία που ετοιμάζει με τίτλο “Φρανκεστάιν, Ένας Θάνατος του Οδυσσέα”, η οποία πρόκειται για μια κινηματογραφική μεταφορά του μύθου του Φρανκεστάιν, ο Κώστας Ζάπας δήλωσε: «Καταρχήν, θέλω να ξεκινήσω μιλώντας για τη Μέρι Σέλεϊ, μια σπουδαία συγγραφέα η οποία μαζί με τον σύζυγό της, τον μεγάλο ποιητή Πέρσι Σέλεϊ και τον στενό τους φίλο Λόρδο Βύρωνα, ανήκουν στους ρομαντικούς, καταραμένους ποιητές. Έγραψα μια μεταφορά του μύθου του Φρανκεστάιν στη σύγχρονη εποχή, κάτι που προσπαθούσε πολλά χρόνια να το κάνει και το Χόλιγουντ, δηλαδή να μπορέσει να ανανεώσει το μύθο φέρνοντάς τον στη σύγχρονη εποχή. Το σενάριο γράφτηκε πριν από λιγότερο από ένα χρόνο και βρήκε μεγάλη ανταπόκριση. Στο Τορόντο επιλέχθηκε ανάμεσα στα δώδεκα καλύτερα ευρωπαϊκά σενάρια και με το σενάριο ουσιαστικά άρχισε να προσεγγίζει σπουδαίους συνεργάτες όπως ο Σιγκέρου Ουμεμπαγιάσι που θα γράψει την πρωτότυπη μουσική, ο Στίβεν Μπέρκοφ που θα υποδυθεί έναν από τους χαρακτηριστικότερους ρόλους, αλλά και ο Παναγιώτης Ράππας διεθνής έλληνας ... και ειδικός στα ειδικά εφέ και επί δεκαετίας συνεργάτης του Σπίλμπεργκ. Σύντομα θα ανακοινωθούν και περισσότερα ονόματα. Είναι ένα πάρα πολύ φιλόδοξο σχέδιο και ελπίζω να πάει καλά».

Αναφερόμενος στην πιο πρόσφατη ταινία μικρού μήκους του με τίτλο … την οποία ολοκλήρωσε μερικές μέρες πριν από το φεστιβάλ και κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη, ο Λιόρ Σαμρίζ σχολίασε: «Όταν έλαβα την πρόσκληση από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και ειδοποιήθηκα ότι επρόκειτο να προβάλλει μια σειρά ταινιών μου, βρισκόμουν στο μέσο της δημιουργίας μιας ταινίας μικρού μήκους. Όταν το είπα στο Φεστιβάλ, μου είπαν να τη φέρω επίσης στο αφιέρωμα, πράγμα που συνετέλεσε στο να ολοκληρωθεί τόσο γρήγορα. Πολλές φορές μου αρέσει να κάνω δουλειές για συγκεκριμένους ανθρώπους. Εάν γνωρίσω κάποιον ηθοποιό ή κάποιον καλλιτέχνη που με ενδιαφέρει να δουλέψω μαζί του, μου αρέσει να γράφω για εκείνον. Άλλες φορές, πάλι, ακολουθώ την αντίστροφη διαδρομή, δηλαδή ξεκινώ από την ιστορία και αναζητώ τους κατάλληλους ανθρώπους. Με ενδιαφέρει όμως αυτό το μείγμα ζωής και Τέχνης, δηλαδή να μπορώ να γράψω κάτι για κάποιον συγκεκριμένο. Για παράδειγμα, η ταινία μου Το μαγικό γραφείο γυρίστηκε με την ηθοποιό ... στο σπίτι της, χωρίς να το έχω δει καν πριν. Μου αρέσει να ανοίγω “τρύπες” στον ιστό της πραγματικότητας και να χώνω μέσα τις ταινίες μου, ελπίζοντας πως είναι εφικτό να αποκατασταθεί ο ιστός και να φαίνεται πραγματικό».

Ο ισραηλινός κινηματογραφιστής έχει γεννηθεί στο Ισραήλ, αλλά ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Μιλώντας για αυτή την επιλογή του, ο Λιόρ Σαμρίζ διευκρίνισε: «Ελπίζω ότι θα κάνω ταινίες και στο Ισραήλ επίσης. Είναι όμως δύσκολο να κάνεις Τέχνη εκεί. Στη Γερμανία είναι πιο εύκολο να κάνεις ανεξάρτητη πειραματική δουλειά. Ήταν ενδιαφέρον για μένα να μετακομίσω στο Βερολίνο και να βρίσκομαι δε διάλογο με ανθρώπους από διάφορα μέρη του κόσμου». Και συνέχισε: «Είναι πολύ σημαντικό για μένα να δουλεύω εκεί όπου μένω. Κατακρίνω τον εξωτισμό κάποιων σκηνοθετών, την πρακτική του εισάγω-εξάγω, του να πηγαίνεις κάπου εξωτικά, να βγάζεις αλήθεια και να την πουλάς στην αγορά. Το έχω δει να συμβαίνει πολύ στο Ισραήλ από την άλλη πλευρά. Έρχονται τα κονδύλια από τις πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες, ψάχνουν ιστορίες αλλά το αποτέλεσμα είναι τεχνητό».

Από την πλευρά του, ο κ. Ζάπας εξήγησε την επιλογή της Αθήνας ως τόπο κινηματογραφικής δημιουργίας: «Δεν παίρνω μέρος στην προσωπική μυθολογία κανενός, ούτε καν του εαυτού μου, οπότε δεν θα κινηματογραφούσα μια πόλη για τη μυθολογία της. Επιμένω να κινηματογραφώ στην Ελλάδα παρά όλες αυτές τις δυσκολίες γιατί πιστεύω ότι οι δυσκολίες πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν. Όπως λέει ο ποιητής ‘’η πόλη ακολουθεί’’. Δε νομίζω ότι αυτά που κουβαλά κάθε άνθρωπος θα αλλάξουν με το βλέμμα ή ότι θα αλλάξει αν βρεθεί σε άλλη πόλη. Η επερχόμενη ταινία μου ήταν ένα πολύ μεγάλο στοίχημα επειδή για το σενάριο έδειξαν τεράστιο ενδιαφέρον και τα στούντιο του Χόλιγουντ, όμως πίστεψα ότι στις δύσκολες εποχές μπορούν να βγουν μεγάλα πράγματα από την Ελλάδα και ότι έχουμε πάρα πολύ καιρό να εξάγουμε κάτι. Γι’ αυτό και επιμένω παρ’ όλες τις δυσκολίες, νομίζω ότι θα κάνει καλό».

Κάνοντας την τοποθέτησή του αναφορικά με το κλίμα που επικρατεί ως προς την Ελλάδα στα φεστιβάλ του εξωτερικού, ο κ. Ζάπας υπογράμμισε: «Είναι πάρα πολύ δυσάρεστα τα πράγματα, σίγουρα δεν μπορώ να τα ωραιοποιήσω. Είμαστε στιγματισμένοι στο εξωτερικό αυτή τη στιγμή. Υπάρχει αρνητική διάθεση. Το να πάρεις τηλέφωνο στο εξωτερικό και να ζητήσεις λεφτά για μια ταινία λέγοντας ότι είσαι Έλληνας, είναι χειρότερο από το να τους πεις ότι είσαι ο... αντίχριστος. Έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα, αλλά νομίζω ότι και σαν άνθρωποι και σαν λαός δεν υποχωρούμε».

Ο Λιόρ Σαμρίζ κατέθεσε τη δική του εμπειρία επάνω στο θέμα των φεστιβάλ και της χώρας καταγωγής ενός σκηνοθέτη: «Στο Ισραήλ υπάρχει μια αντίστοιχη κατάσταση. Με βάση τη μικρή μου εμπειρία, θα ήθελα να πω ότι είναι πολύ δελεαστικό για έναν κινηματογραφιστή να δώσει στο κοινό αυτό που θέλει να πιστεύει για ένα μέρος. Όμως για μένα είναι σημαντικό ο κινηματογραφιστής να προσπαθήσει στο βαθμό του δυνατού να βλέπει από μια ευρύτερη σκοπιά και να συγκεντρωθεί σε αυτό που πιστεύει ιδεολογικά και καλλιτεχνικά, παρά σε αυτό που περιμένουν οι άλλοι. Ελπίζω ότι αυτό είναι κάτι παροδικό. Για παράδειγμα, θα είναι πιο εύκολο για μένα να κάνω μια ταινία για τον πόλεμο και να την πουλήσω. Στο Ισραήλ πολλοί άνθρωποί πάνε στο στρατό, συμμετέχουν στις θηριωδίες, κάνουν μια ταινία για αυτό και την πουλούν. Όμως εγώ δεν πολέμησα και ούτε θέλω να κάνω μια ταινία για τον πόλεμο. Αν πιστεύεις ότι υπάρχει κάτι περισσότερο στη ζωή από αυτό που περιμένουν οι άλλοι πρέπει να μην υποχωρήσεις. Αυτοί που αποφασίζουν να σε κάνουν δημοφιλή για ένα τέτοιου είδους λόγο, δεν είναι με το μέρος σου».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΜΟΥΝΤΖΙΟΥ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012, στο πλαίσιο του 53^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο ρουμάνος δημιουργός Κριστιάν Μουντζίου, παρουσία του διευθυντή του Φεστιβάλ κ. Δημήτρη Εϊπίδη. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί μέσα από το τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια», πλήρες αφιέρωμα στο έργο του σκηνοθέτη, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου κύματος του ρουμάνικου κινηματογράφου, προβάλλοντας 6 μικρού μήκους και 4 μεγάλου μήκους ταινίες του.

Στο ξεκίνημα της συνέντευξης Τύπου, την οποία συντόνισε ο υπεύθυνος του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια» Δημήτρης Κερκινός, ο κ. Εϊπίδης επεσήμανε: «Είναι τιμή μας που εξασφαλίσαμε και διοργανώνουμε ένα πλήρες αφιέρωμα στον κορυφαίο ρουμάνο σκηνοθέτη Κρίστιαν Μουντζίου. Λατρεύω τη δουλειά του και τον ευχαριστώ που είναι εδώ μαζί μας». Ο διευθυντής του ΦΚΘ αναφέρθηκε επίσης, γενικότερα στο ρουμάνικο σινεμά, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί παράδειγμα για τους έλληνες κινηματογραφιστές, το πώς ξεκίνησε από χαμηλά και με μικρό προϋπολογισμό κατέκτησε το ενδιαφέρον και την αγάπη του παγκόσμιου κοινού.

«Είναι μεγάλη η τιμή και η χαρά να βρίσκομαι στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, με αφορμή το πρώτο πλήρες αναδρομικό αφιέρωμα στη δουλειά μου. Στη Θεσσαλονίκη κέρδισα για πρώτη φορά το βραβείο κοινού και όλοι ξέρουμε ότι στον κινηματογράφο αυτό είναι το σημαντικότερο βραβείο», δήλωσε από την πλευρά του ο Κρίστιαν Μουντζίου.

Αναφορικά με την άνθιση του ρουμάνικου σινεμά την τελευταία δεκαετία, ο κ. Μουντζίου σημείωσε ότι αυτή αρχικά προήλθε από την αντίδραση των κινηματογραφιστών απέναντι στο σινεμά του παρελθόντος. «Στη συνέχεια, οι διεθνείς επιτυχίες ορισμένων σκηνοθετών έδωσαν το κίνητρο και στους υπόλοιπους για να διατηρήσουν ένα επίπεδο κι έτσι αρχίσαμε να έχουμε καλή ανταπόκριση από διάφορα φεστιβάλ, με αποτέλεσμα προοδευτικά να δημιουργηθεί μια προσωπική ηθική σε κάθε δημιουργό», τόνισε ο ίδιος. Οι ταινίες του Κριστιάν Μουντζίου είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στο κοινό της Ρουμανίας, ιδιαίτερα μετά το Χρυσό Φοίνικα που απέσπασε στο Φεστιβάλ των Καννών το 2007 για την ταινία 4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 μέρες. «Αν και το θέμα της ταινίας είχε δημιουργήσει μια πολεμική, με τη βράβευση της η ταινία κίνησε την περιέργεια του κόσμου. Τελικά άνοιξε το δημόσιο διάλογο για το ζήτημα των εκτρώσεων στη Ρουμανία», σημείωσε ο κ. Μουντζίου. Όπως είπε ο ίδιος, εκείνη τη χρονιά οργάνωσε ένα κινηματογραφικό καραβάνι, προβάλλοντας τη συγκεκριμένη ταινία ακόμη κι εκεί όπου δεν υπήρχαν κινηματογραφικές αίθουσες. Η ταινία έκοψε πάνω από 400.000 εισιτήρια κι έγινε η πιο επιτυχημένη της χρονιάς. Ωστόσο, στα χρόνια που ακολούθησαν, η Ρουμανία γέμισε με πολυ-κινηματογράφους που κατά κανόνα προβάλλουν αμερικάνικες ταινίες, ενώ έχουν απομείνει ελάχιστες μεμονωμένες αίθουσες. «Οι ταινίες μου εξακολουθούν να είναι δημοφιλείς, αλλά πλέον όχι οι πιο δημοφιλείς της χρονιάς. Νομίζω ότι οι Ρουμάνοι με εκτιμούν για τη διεθνή αναγνώριση που έχω λάβει, ακόμη κι αν δεν έχουν δει τις ταινίες μου», σχολίασε ο δημιουργός.

Απαντώντας στο ερώτημα για το πώς επιλέγει τα θέματα των ταινιών του, ο Κριστιάν Μουντζίου εξήγησε ότι πηγή έμπνευσής του αποτελεί η ίδια η ζωή. «Αφήνω τη ζωή να με εμπνέει με τη πολυπλοκότητά της, δεν εμπνέομαι από άλλες ταινίες που αποτελούν ήδη μια ερμηνεία της. Το θέμα που επιλέγω κάθε φορά σχετίζεται με ό,τι με απασχολεί στη ζωή μου, εμένα τον ίδιο. Για παράδειγμα, γύρισα το 4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 ημέρες όταν επρόκειτο να γίνω πατέρας. Τώρα που έχω δύο παιδιά, με απασχολούσε το τι θα τους πω για το ρόλο της θρησκείας στην κοινωνία, γι΄ αυτό έκανα το πρόσφατο φιλμ μου Πίσω από τους λόφους. Επίσης, συχνά επιλέγω θέματα καθημερινά, θέματα που ίσως διαβάζω από τις εφημερίδες».

Σε αρκετές από τις ταινίες του Κριστιάν Μουντζίου, κομβικό ρόλο παίζουν οι γυναίκες. Ο σκηνοθέτης σχολίασε σχετικά: «Ίσως, γιατί θέλω να αναδεικνύω δυσλειτουργικές πτυχές της κοινωνίας, όπως η βία και η επιθετικότητα, οπότε οι γυναίκες είναι πολύ πιο ευάλωτες». Σύμφωνα με τον ίδιο πάντως, η άποψη του σκηνοθέτη διαφαίνεται από την επιλογή του θέματος της ταινίας του. «Προτιμώ να προβάλλω το θέμα και όχι την άποψή μου επ' αυτού. Θέλω να δημιουργώ το πλαίσιο και να παρέχω στον θεατή όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, έτσι ώστε να σκεφτεί ο ίδιος το θέμα. Δεν θέλω να του δώσω ‘’μασημένη τροφή’’». Την ίδια μέθοδο ακολουθεί ο σκηνοθέτης και με τους ηθοποιούς του. «Τους λέω να μη σκέφτονται τις έννοιες και τα νοήματα, να μην κρίνουν τους χαρακτήρες, αλλά να βρουν στοιχεία του εαυτού τους εντός του ρόλου και να επικεντρωθούν στη στιγμή. Είναι σημαντικό να μην ανάγεις τη δουλειά σου σε έννοιες, γιατί έτσι δεν περιορίζεις το νόημα, που μπορεί να ερμηνευτεί από διαφορετικές σκοπιές», υπογράμμισε σχετικά ο σκηνοθέτης.

Στις ταινίες του ο Κριστιάν Μουντζίου επιλέγει το μονοπλάνο σε κάθε σκηνή, έτσι ώστε να αποτυπώνει το θέμα του στις πραγματικές του διαστάσεις και σε πραγματικό χρόνο «γιατί αυτό είναι απόρροια της άποψής μου για το σινεμά», όπως διευκρίνισε χαρακτηριστικά. Μάλιστα, υπάρχουν σκηνές που διαρκούν πέντε ή και δέκα λεπτά και έχουν γυριστεί με τη συγκεκριμένη τεχνική. «Θα μπορούσα να προκαλέσω βαθιά συναισθήματα με τη μουσική ή με κάποιο κοντινό πλάνο. Όμως αυτό είναι κόλπο. Δεν κάνω πλάνα από περίεργες γωνίες, δεν κάνω μοντάζ, έτσι ώστε ο θεατής να βλέπει ό,τι συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο και να σχηματίσει ορθή άποψη. Δεν κάνω συμβιβασμούς για να αρέσω στο κοινό και πιστεύω ότι οι θεατές αισθάνονται την εντιμότητα ενός κινηματογραφιστή, ακόμη κι αν δεν καταλαβαίνουν το πώς γυρίστηκε η ταινία».

Μπορεί ο κινηματογράφος να δώσει λύσεις; Απαντώντας σε αυτή την ερώτηση, ο Κριστιάν Μουντζίου δήλωσε: «Θα μου άρεσε να έχω αυτή την ψευδαίσθηση, αλλά δε νομίζω ότι το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Αυτό που μπορεί να κάνει είναι να προκαλέσει τον κόσμο για να σκεφτεί και, έπειτα, αναλύοντας το θέμα να καταλήξει στο δικό του συμπέρασμα. Είναι σημαντικό να επανεξετάζουμε την άποψή μας ή και να αμφισβητούμε τις αρχές μας πάνω σε σημαντικά πράγματα στη ζωή και αυτό το ερέθισμα μπορεί να μας το δώσει το σινεμά. Μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για δημόσια συζήτηση πάνω στο θέμα της ταινίας, η οποία να ξεπερνά την ίδια την ιστορία που αφηγείται το φιλμ».

Κλείνοντας τη συνέντευξη Τύπου, ο Κριστιάν Μουντζίου αναφέρθηκε στο καλύτερο σχόλιο που άκουσε για ταινία του, το οποίο έγινε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ερωταπαντήσεων, μετά το τέλος μιας προβολής. «Κάποιος μου είπε ‘’ήρθα με πολλές προκαταλήψεις, φεύγω με λιγότερες’’. Αυτό ήταν το καλύτερο κομπλιμέντο».

ΕΝΑΡΞΗ “ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ”

Η αυλαία του 8^ου Φόρουμ Συμπαραγωγών Crossroads, το οποίο εντάσσεται στην Αγορά του ΦΚΘ, άνοιξε την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012 στο ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλλάς, στο πλαίσιο του 53^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, παρουσία του διευθυντή του ΦΚΘ, κ. Δημήτρη Εϊπίδη.

Στον χαιρετισμό του, κηρύσσοντας την έναρξη του 8^ου Φόρουμ Συμπαραγωγών ... ο κ. Εϊπίδης επεσήμανε: «Ευχαριστούμε που είστε μαζί μας σήμερα αυτό το πρωινό. Κάθε χρόνο βλέπω περισσότερους ανθρώπους να ενώνονται μαζί μας κι αυτό για μένα είναι εξαιρετικά θετικό και αισιόδοξο. Γιατί το Φεστιβάλ, δεν είναι εδώ μόνο για να προβάλλει ταινίες, αλλά και για να βοηθήσει ταινίες να φτάσουν στην παραγωγή, και κυρίως ανεξάρτητα φιλμ από νέους σκηνοθέτες και νέους παραγωγούς που προσπαθούν να γίνουν μέρος της βιομηχανίας του σινεμά. Σας ευχαριστώ που είστε εδώ σήμερα, δεν θα σας απασχολήσω για περισσότερο χρόνο, ξέρω ότι είναι πολύ γεμάτη μέρα για εσάς». Ο κ. Εϊπίδης συμπλήρωσε: «Ο Ομπάμα κέρδισε τις εκλογές παρεμπιπτόντως, το ακούσατε; Οπότε νομίζω πως ξεκινάμε με μια θετική προοπτική. Σας εύχομαι καλή τύχη. Νιώστε σαν στο σπίτι σας, αυτό το Φεστιβάλ σας ανήκει, νιώστε ελεύθεροι να χρησιμοποιήσετε όλες τις δυνατότητες που προσφέρει - προβολές, συζητήσεις, ό,τι προσφέρουμε είναι όλα για σας. Ευχαριστώ και πάλι, εύχομαι καλή τύχη».

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε η επικεφαλής του ..., κα. ..., η οποία με τη σειρά της αφού ευχαρίστησε τον κ. Εϊπίδη και τους παρευρισκόμενους, παρουσίασε την ομάδα των συνεργατών που είναι υπεύθυνοι για την διεξαγωγή του... Έπειτα, η ίδια έδωσε το λόγο στους συντελεστές των πρότζεκτ για να συστηθούν, εκκινώντας τις προγραμματισμένες διαδικασίες του 8^ου Φόρουμ Συμπαραγωγών ..., οι εργασίες του οποίου θα διαρκέσουν ως τις 10 Νοεμβρίου. Να σημειωθεί ότι τα βραβεία της Αγοράς του ΦΚΘ θα απονεμηθούν την Παρασκευή 9 Νοεμβρίου στις 18:00 στο ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλλάς.

Σημαντική ενότητα της Αγοράς, το φετινό 8^ο Φόρουμ Συμπαραγωγών ..., με επικεφαλής την ..., επέλεξε 17 κινηματογραφικά σχέδια, βάση της ποιότητας του σεναρίου, της δημιουργικής ομάδας και των πιθανοτήτων ολοκλήρωσης της ταινίας. Τα κινηματογραφικά σχέδια αποτελούν είτε παραγωγές ή συμπαραγωγές μιας χώρας της κεντρικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Μεσογείου, είτε συγκεκριμένα στοιχεία της ιστορίας τους συνδέονται με αυτές τις γεωγραφικές περιοχές. Τα επιλεγμένα σχέδια προέρχονται από τις ακόλουθες χώρες: Αίγυπτος, Αλγερία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιορδανία, Ιταλία, Κύπρος, Λίβανος, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβενία και Τουρκία. Οι παραγωγοί και σκηνοθέτες αυτών των 17 κινηματογραφικών σχεδίων θα έχουν την δυνατότητα να παρουσιάσουν και να συζητήσουν τα σχέδιά τους επίσημα και ανεπίσημα με συμπαραγωγούς, διανομείς, εκπροσώπους εταιριών πωλήσεων (sales agents) και ειδικούς κορυφαίων τομέων παραγωγής.

Το ... υποστηρίζεται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα MEDIA, ενώ επίσης συνεργάζεται με:

• Την ελληνική εταιρία ..., η οποία προσφέρει το βραβείο συμπαραγωγής (εικόνα και ήχο) στο βραβευμένο κινηματογραφικό σχέδιο.
• Το CNC, το οποίο προσφέρει 7.000 ευρώ για την ανάπτυξη του σχεδίου.
• Το ... του Φεστιβάλ των Καννών, το οποίο χορηγεί διαπίστευση στον βραβευμένο παραγωγό, προκειμένου να συμμετάσχει στο προσεχές ... 2013.
• Το ... του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σόφιας, το οποίο επιλέγει ένα κινηματογραφικό σχέδιο που θα παρουσιαστεί στην προσεχή διοργάνωση, τον Μάρτιο του 2013.
• Το ..., που προσφέρει μια υποτροφία σε ένα κινηματογραφικό σχέδιο για περαιτέρω ανάπτυξη σεναρίου.
• Τη γαλλική συμβουλευτική εταιρία ..., η οποία προσφέρει τις υπηρεσίες της σε ένα κινηματογραφικό σχέδιο.

Το ... εντάσσεται στην Αγορά, δηλαδή το αναπτυξιακό κομμάτι του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που συγκεντρώνει ένα διεθνές δίκτυο επαγγελματιών και προσφέρει το χώρο, αλλά και τις συνθήκες για συναντήσεις, συζητήσεις και επαγγελματικές συμφωνίες σε μια ανεπίσημη, φιλόξενη και επαγγελματική ατμόσφαιρα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΑΚΙ ΚΑΟΥΡΙΣΜΑΚΙ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012, στο πλαίσιο του 53^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο φινλανδός δημιουργός Άκι Καουρισμάκι, παρουσία του διευθυντή του Φεστιβάλ κ. Δημήτρη Εϊπίδη. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του σκηνοθέτη, προβάλλοντας τις πιο αντιπροσωπευτικές στιγμές της φιλμογραφίας του.

Αντισυμβατικός και με μαύρο χιούμορ, ο Άκι Καουρισμάκι χαιρέτησε αρχικά το ακροατήριο και συστήθηκε ως δόκτορας Καουρισμάκι, ο οποίος μπορεί να θεραπεύσει τους παρευρισκόμενους σε περίπτωση που κάποιος από αυτούς εξακολουθεί να έχει συναισθήματα, όπως χαρακτηριστικά σημείωσε.

Στον χαιρετισμό του, ο κ. Εϊπίδης καλωσόρισε τον δημιουργό λέγοντας: «Είναι χαρά και τιμή μας να έχουμε μαζί μας έναν κορυφαίο ευρωπαίο σκηνοθέτη, με πάνω από 30 ταινίες στο ενεργητικό του, οι περισσότερες εκ των οποίων έχουν γίνει μεγάλες επιτυχίες στη συνείδηση του κοινού και των κριτικών. Οι ταινίες του Άκι Καουρισμάκι έχουν προσθέσει θετικά στοιχεία στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού σινεμά». Ο κ. Εϊπίδης, κάνοντας μια αναφορά στην τρέχουσα επικαιρότητα, συμπλήρωσε: «Υπάρχουν δύο χαρμόσυνα γεγονότα σήμερα: η παρουσία του κ. Καουρισμάκι στο φεστιβάλ μας και η εκλογή του Μ. Ομπάμα στη θέση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών».

Στο ξεκίνημα της συνέντευξης Τύπου, ο Άκι Καουρισμάκι ρωτήθηκε για το ποια ήταν η στιγμή που αποφάσισε να γίνει σκηνοθέτης. «Αυτή είναι μια πολύ εύκολη ερώτηση. Ήταν σε μια κινηματογραφική λέσχη, όπου παρακολούθησα μια διπλή προβολή. Πριν από τότε, δεν ήξερα ότι υπήρχε ο κινηματογράφος. Για την ακρίβεια, δεν αποφάσισα τότε ότι θα γίνω κινηματογραφιστής, αλλά ότι θα είμαι σινεφίλ. Αυτές οι ταινίες έφεραν επανάσταση στο μυαλό μου. Ήμουν ένας συνηθισμένος νεαρός δεκαπέντε, δεκαέξι χρονών τότε και είχα δει μόνο ταινίες του Χόλιγουντ. Δεν ήξερα ότι ο κινηματογράφος μπορεί να αποτελεί και μια μορφή Τέχνης. Επρόκειτο για το ντοκιμαντέρ Ο Νανούκ του Βορρά του Ρόμπερτ Φλάερτι και την ταινία Η χρυσή εποχή του Λουίς Μπουνιουέλ, οι οποίες δημιούργησαν μια έκρηξη στο μυαλό μου. Τότε άρχισα το κάπνισμα», σημείωσε ο σκηνοθέτης. Ως προς την αιτία της αντιπάθειάς του προς το σινεμά του Χόλιγουντ, ο ίδιος απάντησε χαρακτηριστικά: «Σας μοιάζω να είμαι ηλίθιος; Πρόκειται για ταινίες παντελώς άχρηστες».

Σχετικά με τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην πρώτη του ταινία Έγκλημα και τιμωρία και την πιο πρόσφατη Το λιμάνι της Χάβρης, ο Άκι Καουρισμάκι υπογράμμισε: «Ίσως έπρεπε να μείνω στην πρώτη μου δουλειά, τη λάντζα. Αν καθόμουν να αναλογιστώ όλα τα λάθη μου, θα ήμουν ακόμη στη δεύτερη ταινία. Το πρόβλημά μου τώρα είναι ότι δεν μπορώ να συγκεντρωθώ, όπως όταν ήμουν νεότερος». Ο δημιουργός ρωτήθηκε επίσης για τη συχνή δήλωσή του ότι θα σταματήσει να κάνει ταινίες, σχολιάζοντας χιουμοριστικά: «Είναι δικό σας το φταίξιμο. Φθονώ τους νέους που έχουν κάνει μόνο ένα φιλμ και πρέπει να απολογηθούν μόνο για αυτό το ένα, ενώ εγώ πρέπει να απολογούμαι για είκοσι ταινίες. Έχω αρχίσει να στερεύω από ψέματα», ενώ δεν αποκάλυψε την ιδέα του για τυχόν επόμενη ταινία.

Μιλώντας αναφορικά με τον Τύπο, ο κ. Καουρισμάκι δήλωσε: «Μετά τη λάντζα, μπήκα στη δημοσιογραφία. Θαύμαζα τους δημοσιογράφους γιατί νόμιζα ότι κάποιος θα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο λέγοντας την αλήθεια. Δυστυχώς, μετά δούλεψα στο χειρότερο περιοδικό που υπήρχε και έχασα κάθε τέτοια ψευδαίσθηση. Αργότερα έμαθα ότι υπάρχουν διαφορετικά είδη δημοσιογράφων, τα οποία δεν πρέπει να συγχέονται, ωστόσο ήδη μέχρι τότε είχα πλέον κάνει μια χειρότερη επιλογή επαγγέλματος, αυτή του κινηματογραφιστή».

Στη συνέχεια της συνέντευξης Τύπου, ο Άκι Καουρισμάκι αναφέρθηκε στην οικονομική κρίση της Φινλανδίας, που προέκυψε στα μέσα της δεκαετίας του 1990: «Δεν ξέρω πώς ξεπεράστηκε, γιατί ήταν ακόμη πιο βαθιά από την ελληνική. Το φινλανδικό μάρκο έπαψε να γίνεται δεκτό στο εξωτερικό, ο πληθωρισμός κάλπαζε. Η Φινλανδία βούλιαξε, έφτασε στον πάτο. Χρειάστηκαν χρόνια. Τα μπαρ τότε ήταν γεμάτα γιατί οι άνεργοι δεν άντεχαν πια να μένουν σπίτι τους. Στη αρχή οι ιδιοκτήτες χάρηκαν με την προσέλευση του κόσμου, αλλά σύντομα κατάλαβαν ότι οι άνθρωποι δεν είχαν χρήματα για ξόδεμα. Ο καπιταλισμός έχει σκαμπανεβάσματα. Όταν ο κόσμος δεν έχει αγοραστική δύναμη, οι επιχειρήσεις πάσχουν. Δε γίνεται να σου παίρνουν όλο το εισόδημα, πρέπει να σου αφήσουν και κάτι να ξοδέψεις».

Απαντώντας σε ερώτηση για το εάν βλέπει σύγχρονες ταινίες εκτός από παλιές, ο κ. Καουρισμάκι απάντησε ότι έχει δει τις πιο πρόσφατες ταινίες του Τζιμ Τζάρμους, ενώ ως προς το μέλλον του κινηματογράφου και του κόσμου γενικότερα, ο δημιουργός δήλωσε ρεαλιστής και όχι πεσιμιστής, λέγοντας: «Είμαι απαισιόδοξος για την οικονομική κατάσταση της Ευρώπης, για το μέλλον της ανθρωπότητας που είναι ανύπαρκτο. Πρέπει να αντιδράσουμε ταχύτατα. Εάν δεν υπάρχουν ψάρια στις θάλασσες, δε θα επιβιώσουμε και εμείς».

Ανταποκρινόμενος στην προτροπή να σχολιάσει την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, ο κ. Καουρισμάκι υπογράμμισε, με μια δόση σαρκασμού: «Θα έλεγα ότι αυτό είναι καλό νέο για την Ευρώπη. Θα μπορούσαν να είναι χειρότερα τα πράγματα. Κανένας από τους προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχει ροζ φτερά ούτε χέρια καθαρά, όμως ανάμεσα στις δύο επιλογές ο Ομπάμα ήταν η καλύτερη. Τώρα θα έχουμε τέσσερα χρόνια για να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη».

Όσον αφορά στον ψηφιακό κινηματογράφο, ο κ. Καουρισμάκι τοποθετήθηκε ως εξής: «Καλή τύχη σε αυτούς που τον κάνουν, αλλά εγώ το βλέπω σαν να κάνεις βουτιά φορώντας μπότες. Ο κινηματογράφος βασίζεται στο φως, στον ηλεκτρισμό. Για μένα ο κινηματογράφος είναι φως. Είμαι πια μεγάλος για να βουτάω φορώντας μπότες. Οι νέοι είναι νέοι και έχουν την ενέργεια για να το κάνουν».

Στο τέλος της συνέντευξης Τύπου, ο σκηνοθέτης ρωτήθηκε αναφορικά με την επιλογή του φύλου των ηρώων του, καθώς και την παρουσία δυναμικών γυναικών στις ταινίες του. Ο κ. Καουρισμάκι σχολίασε: «Ίσως αυτό γίνεται επειδή κι εγώ ο ίδιος σώθηκα από μια ισχυρή γυναίκα. Οι γυναίκες συνήθως είναι πιο δυνατές, διαθέτουν λογική και ζουν στη στιγμή. Να τονίσω όμως ότι σεναριακά δε με απασχολεί το φύλο των ηρώων, αλλά σκέφτομαι τον ίδιο τον χαρακτήρα».